Alle instituten van NWO-I zijn uniek. Dat geldt natuurlijk ook voor de collega's die er werken. Soms hebben ze dezelfde functie. Hun werk lijkt dan hetzelfde, maar toch zijn de verhalen anders. Wie zijn die collega's? In deze rubriek komen er steeds drie aan het woord.

Jelle de Plaa (SRON)

Gaswolken

Als jongen van 16 loopt Jelle de Plaa (1979) toevallig bij de sterrenwacht in zijn woonplaats Middelburg binnen. Hij is meteen verkocht en na zijn middelbare school vertrekt hij naar Utrecht om sterrenkunde te studeren. Zowel voor zijn afstudeeronderzoek als een promotieplek kan hij bij SRON terecht. "In 2007 ben ik gepromoveerd op de samenstelling van gaswolken in clusters van melkwegstelsels. Met röntgentelescopen kun je zien hoe sterren zuurstof, silicium en ijzer aan gaswolken toevoegen."

Softwareontwikkeling

"Na mijn promotie moest ik toch echt even ergens anders naartoe", lacht Jelle. "Ik werkte twee jaar bij de TU Delft aan akoestiek, toen ik mijn oude begeleider bij een promotie tegenkwam. Of ik er wat voor voelde om bij de astronomiegroep van SRON de ontwikkelaar van onderzoeksoftware - die met pensioen ging - op te volgen? Dat wilde ik en sinds 2012 is dat mijn werk. SRON heeft een vrij beschikbaar softwarepakket ontwikkeld om spectra uit de ruimte met extreem hoge resoluties te analyseren. We krijgen nu de gegevens binnen van de Japanse XRISM satelliet, met niet eerder waargenomen elementen. Daar passen we onze software op aan."

Wetenschappers en dataverzamelingen

Jouw baan houdt zowel softwareontwikkeling als informatiemanagement in? Jelle: "Informatiemanagement is een parttime taak. Mijn werk is prettig afwisselend. Als informatiespecialist leer ik wetenschappers - naast beter programmeren - wat ze bij publicaties met hun dataverzamelingen moeten doen. Het beleid van NWO-I is dat alle publicaties en data open beschikbaar moeten zijn. Data worden met een unieke permanente link (DOI) in een specifieke data repository (een centrale opslagplek) gezet. Met collega's van de instituten - informatiespecialisten, onderzoekers en bibliothecarissen - zit ik in de Open Access klankbordgroep en het Digitaal Competentie Centrum (DCC) van NWO-I, die gezamenlijke problemen bespreken. De bibliothecarissen hebben net weer andere waardevolle invalshoeken."

Uniek in de wereld

Jelle heeft het naar zijn zin bij SRON. "Ons instituut is uniek in de wereld, want naast hoge-energie astrofysica bouwen we zelf instrumenten. Die combinatie van kennis maakt dat we de beste resultaten uit metingen van satellieten halen." Toen SRON in 2021 van Utrecht naar Leiden verhuisde, ging Jelle mee. "Mijn vrouw komt uit Sassenheim en daar wonen we nu. Ik kan lekker naar SRON fietsen." In zijn vrije tijd struint hij met zijn camera door de natuur: "Het liefst fotografeer ik wisenten en vogels."

Mirela Bajrami - AMOLF/ARCNL

Indrukwekkend

Het gesprek met Mirela Bajrami (1977) vindt plaats in de bibliotheek bij AMOLF, met rijen boeken tot aan het plafond. Op de onderste planken staan proefschriften van AMOLF en ARCNL netjes in het gelid. "Soms lees ik de samenvatting." Precies een jaar is Mirela bibliotheekmedewerker bij AMOLF en ARCNL. Het verhaal van Mirela's leven is indrukwekkend. In 2000 ontvluchtte zij met haar Kosovaarse man de oorlog in Servië. Tien jaar lang woonde ze in Nederlandse asielzoekerscentra. Haar twee dochters werden er geboren. Tot het gezin een verblijfsvergunning kreeg en een woning in Amsterdam-Noord.

Mijn echte leven

"Toen begon mijn echte leven", zegt Mirela. Ze startte met werken, als informatiebeheerder bij de politie Amsterdam-Amstelland. Daar deed ze voor een project ook drie jaar onderzoek naar de omgang van de politie met andere culturen. "Ik heb in Kosovo een bachelor sociologie gedaan. Dat kwam van pas. Na in totaal zeven jaar bij de politie ging ik aan de slag bij de Openbare Bibliotheek. Heel toevallig zag ik de vacature van AMOLF/ARCNL voor een bibliotheekmedewerker. Ik werk samen met Oana Draghici."

Opleiding

"Elke dag leer ik nieuwe dingen", zegt Mirela. "Ik houd me bezig met het uitlenen van boeken en het invoeren van nieuwe boeken en proefschriften. Ik houd de logboeken bij, waarin onderzoekers hun dagelijkse werk documenteren, en diverse andere rapportages. Ook ben ik verantwoordelijk voor de financiële administratie. Voor promovendi of groepsleiders zoek ik naar artikelen in allerlei publicaties. Soms zijn afbeeldingen in oude artikelen niet scherp genoeg en dan probeer ik ze op een andere manier te vinden. Zoals via OCLC, een wereldwijd samenwerkingsverband van bibliotheken in meer dan honderd landen. Deze maand start ik met een opleiding tot informatiespecialist."

Elk onderzoek

Voor het nog maar elf jaar jonge instituut ARCNL beheren Oana en Mirela de digitale collectie. Mirela heeft affiniteit met een specifieke tak van AMOLF- of ARCNL-onderzoek. Mirela: “Ik heb geen voorkeur. Ik ben onder de indruk van elk onderzoek". Mirela houdt van het multiculturele leven in Amsterdam. Met haar gezin wandelt ze in parken en gaat erna lekker eten in restaurants die haar volwassen dochters - ze zijn heel Nederlands - uitkiezen.

Daan van Loon - NIOZ

Opstaan met Daan

De werkweek van Daan van Loon (1988) start bij Radio Texel, waar hij op maandag van 7 tot 9  'Opstaan met Daan' presenteert. Vervolgens duikt hij de Noordzee in en stapt erna op de fiets naar het NIOZ. Hoe wordt een historisch taalkundige en leraar Latijn en Grieks op een middelbare school, informatiespecialist/bibliothecaris bij een instituut voor zeeonderzoek? Daan: "Tja, ik heb Keltisch gestudeerd en me ondergedompeld in dertig andere oude talen. Als leraar miste ik diepgang. Ik kon bij de Universiteitsbibliotheek van Utrecht aan de slag. Daar verdiepte ik me in auteursrecht en Open Science. In 2020 – midden in de coronatijd - had NIOZ de vacature voor een parttime bibliothecaris. Mijn vriendin wilde wel mee naar Texel."

Publicaties beschikbaar

"NIOZ heeft een indrukwekkende fysieke collectie oude boeken en is gerenommeerd kennishouder voor resultaten uit zeeonderzoek", vertelt Daan. "Straks ga ik voor een onderzoeker kijken wat er in het Vakblad voor biologen uit 1919 op bladzijde 42 staat. Zo'n vraag krijgen we niet vaak meer. Vanaf 2010 werd bijna alles digitaal. Naast het beheer van de bibliotheek zorg ik ervoor dat alle publicaties van NIOZ via onze repository of andere online systemen beschikbaar zijn."

Library guy

Daan adviseert onderzoekers over waar ze het best open access kunnen publiceren. Hij instrueert ze waar ze op moeten letten als ze bij een uitgever van een tijdschrift een publicatiecontract tekenen. Daan: "Ik werk aan meer zichtbaarheid, om ervoor te zorgen dat ik niet pas ingeschakeld word nadat papers zijn ingediend en collega's zich rot geschrokken zijn van de hoge prijzen die uitgeverijen tegenwoordig berekenen voor publicaties. Meer bewustzijn over de positie van wetenschappers in dit publicatielandschap is een belangrijk doel voor mij. Onderzoekers zeggen steeds vaker tegen elkaar dat ze bij de library guy moeten binnenstappen."

Processen leuker maken

De laatste tijd vinden de collega's van NIOZ hem ook voor het geven van trainingen, als dagvoorzitter en voor het bedenken hoe games kunnen bijdragen aan leukere processen. "Ik heb een wereldbaan. NIOZ en Texel zijn voor mij de ideale plekken om te werken en wonen." Minimaal acht keer per jaar moet hij het eiland af: dan treedt hij op met zijn folkband Cesair. 

Tekst: Anita van Stel

Nieuwsbrief Inside NWO-I, mei 2025
Op de NWO-I website vind je het archief van de nieuwsbrief Inside NWO-I.