Diversiteit moet over álle onderscheidende kenmerken gaan

Robuust en niet fragiel

Met zijn groep Interacting Photons van zeven collega’s doet Said Rahimzadeh-Kalaleh Rodriguez onderzoek naar ruis in optische systemen. Over dit onderzoek publiceerde hij vele artikelen als S.R.K. Rodriguez. Waarom komt ‘Rahimzadeh-Kalaleh’ nog alleen in zijn initialen terug? “Etnische diversiteit is een gevoelig onderwerp”, zegt Said aarzelend in het Zoomgesprek. “Ik heb getwijfeld over dit interview.” ‘Waarover gaat je onderzoek’, is een volgende vraag, waarmee de interviewer het gesprek op gang wil helpen. Dat werkt. Said brandt los in een college over zijn onderzoek naar stochastische resonantie. Anderhalf jaar geleden deed hij daarover een belangrijke ontdekking: “De versterking van een signaal met ruis staat bekend als stochastische resonantie. Stochastische resonantie is heel fragiel en verdwijnt als je de omstandigheden, zoals de signaalfrequentie, een heel klein beetje verandert. In onze experimenten ontdekten wij dat het geheugen van een optisch systeem voor robuustheid zorgt, waardoor stochastische resonantie zich bij veel verschillende frequenties blijft manifesteren. Dat is nieuw. Vier jaar geleden had ik niet gedacht dat we dit zouden vinden.”

Wit

Uit alles wat Said vertelt spat het enthousiasme. Ook over een onderwerp als diversiteit wil hij – de eerste aarzeling voorbij - vol vuur zijn mening delen. Hij heeft een uitgesproken standpunt, maar waar komt dit vandaan? Said: “Door een aantal persoonlijke ervaringen heb ik een radar voor uitsluiting langs etnische lijnen.” Sommige ervaringen lenen zich niet voor publicatie in deze nieuwsbrief, zegt hij. Een paar andere wel. Said: “Als masterstudent sprak ik met een andere masterstudent, met een iets donkerdere huidskleur dan de mijne. Op zeker moment fantaseerden we vrolijk over onze toekomst. Ik zei dat ik ooit een eigen groep zou willen leiden. Hij antwoordde daarop dat ik misschien nog als promovendus aan boord zou kunnen komen, maar nooit als groepsleider, omdat alleen witte mensen als groepsleider aangenomen werden. Hij zei dit niet uit frustratie, maar vanuit een feitelijke observatie.”

Rahimzadeh-Kalaleh

Onderzoek wijst daarbij uit dat Afrikanen met moslimnamen vaker discriminatie ondervinden bij sollicitaties dan zij die ‘John Smith’ heten. Dat is vooral zo voor leidinggevende posities, stelt Said. Ook de keuze van Said voor ‘Rodriguez’ kwam deels voort uit antimoslimsentimenten die in de jaren na 9/11 sterk opspeelden in de Nederlandse samenleving. Said: “Ik ben geen moslim, maar de naam doet anders vermoeden. Rodriguez zou beter zijn voor citaties dan Rahimzadeh-Kalaleh, zeiden collega-onderzoekers ook. Nu, met meer ervaring, denk ik niet dat de naam van mijn vader tot minder citaten zou hebben geleid, maar destijds had ik wel het gevoel dat Rahimzadeh-Kalaleh me in Europa minder sympathiek maakte, in lijn met wat mijn collega’s mij vertelden. Helaas reageerde ik daar toen pragmatisch op, want ik wilde wetenschapper worden. In Mexico, waar ik geboren ben, is het gebruikelijk om zowel de naam van je vader als die van je moeder te voeren, dus koos ik voor Rodriguez. Mijn trotse vader vindt dat nog steeds jammer.”

Naïef

“In Nederland is het bij wet verboden om etnische afkomst te onderscheiden en dat begrijp ik, maar het is naïef te veronderstellen dat er dan ook geen discriminatie op basis van huidskleur of etnische afkomst meer is”, zegt Said. “Er is algemene erkenning van het feit dat vrouwen in academische omgevingen oneerlijk behandeld worden en in de minderheid zijn. Organisaties als NWO doen veel om dit recht te trekken. Dat is mooi, en ik ben daar ook voor, want het zet aantoonbaar zoden aan de dijk, maar ik vind dat organisaties zoals NWO diversiteit breder moeten aanvliegen. Zo is er voor etnische diversiteit en inclusie minder aandacht dan voor gender diversiteit. Ook binnen AMOLF was dat tot kort geleden zo. De afdeling Communicatie zocht een vrouwelijke promovendus voor een foto, als voorbeeld van diversiteit. Ik droeg een Chinese promovendus, een man, uit mijn groep voor. Hij werd gekozen voor de foto, nadat ik uitgelegd had dat diversiteit niet alleen over gender gaat.” Said benadrukt dat het geen wedstrijd is en evenmin een kwestie van ‘of gender, of etnische diversiteit’: “Er is een ‘en en’ benadering nodig.” Hij vertelt over de kritiek die hij bij een investeringsaanvraag kreeg. Said: “Mijn team was niet divers genoeg, vond men. We waren met vijf onderzoekers met vijf verschillende nationaliteiten, uit drie verschillende etnische groepen en een van ons vijven was een vrouw. Natuurlijk hadden we graag meer vrouwen in het team gehad, maar twintig procent vrouwen was al veel meer dan het ongelukkige gemiddelde van mijn vakgebied. Vanuit dit perspectief was mijn team divers.”

Dat iedereen op het feestje kan dansen

Said beticht niemand bij NWO van onwil en al helemaal niet van racisme. Hij veronderstelt dat veel mensen onbewust bevooroordeeld zijn, door hun opvoeding, de cultuur en door rolmodellen waaraan zij zich spiegelen. Bewustwording hiervan zou moeten leiden tot meer oog voor de verschillende kwaliteiten van mensen, in samenhang met hun gender, etnische of religieuze achtergrond, en andere onderscheidende kenmerken. Said: “Mijn moeder las me onlangs een citaat voor: diversiteit gaat over iedereen uitnodigen voor een feestje, en inclusie over het scheppen van voorwaarden dat iedereen op dat feestje kan dansen.” Recent is bij AMOLF een vast team ingesteld, dat werkt aan een plan om ervoor te zorgen dat het instituut een prettige werkplek is voor iedereen, ongeacht geslacht, geaardheid, huidskleur, culturele achtergrond en religie. Het team richt zich op bewustwording, werving en empowerment. AMOLF zet daarmee een stap in de goede richting, vindt Said.

Wie is Said Rahimzadeh-Kalaleh Rodriguez?

Said (38) zit in het laatste jaar van zijn tenure-trackaanstelling bij AMOLF. Een verlenging hangt af van de evaluatie van zijn werk. Al tijdens zijn promotieonderzoek was Said aan AMOLF verbonden, bij de groep Surface Photonics, die onder aanvoering van Jaime Gómez Rivas bij Philips gehuisvest was. Hij werkte ook in de Verenigde Staten, Zweden, België en Frankrijk. Bij de recente nieuwe formulering van AMOLF onderzoekthema’s ging Said met zijn groep naar het nieuwe thema Information in Matter. Said: “De onderzoekers binnen dit thema zijn allen gefascineerd door materiële systemen die informatie verwerken die kan worden gecodeerd, in optische, biologische of mechanische interacties.” 

NWO en diversiteit en inclusie

NWO wil een organisatie zijn waar iedereen zich welkom voelt, zichzelf kan zijn en het beste uit zichzelf en uit teams kan halen. Daarom streeft NWO naar een diverse organisatie met een inclusieve cultuur waar iedereen nodig is, ongeacht culturele, etnische of religieuze achtergrond, geslacht, seksuele oriëntatie, gezondheid en leeftijd. NWO richt zich daarbij op zowel het werkgeversbeleid als het subsidiebeleid. Angeniet Gillissen (NSCR) en Astrid Zuurbier (NWO-D) zijn coördinatoren diversiteit. Lees hier het eerdere interview met hen: Werken aan een organisatie waar iedereen zichzelf kan zijn.
Dat NWO diversiteit en inclusie serieus neemt, blijkt uit allerlei initiatieven op dit gebied. Recent nog ondertekende NWO de Verklaring van Amsterdam en committeert de organisatie zich daarmee aan een inclusieve bedrijfscultuur en integratie van LGBTI+-medewerkers. NWO wil met de concrete acties die hieruit volgen, zorgen dat iedereen zich welkom voelt, zichzelf kan zijn en het beste uit zichzelf en uit teams kan halen. De verklaring is opgericht door Workplace Pride, een stichting die zich al tien jaar inzet voor inclusieve bedrijfsculturen door middel van bewustwording, monitoring, onderzoek, opleiding en het bouwen aan netwerken. Lees meer. 

Tekst: Anita van Stel
Credits foto: Mark Knight

Nieuwsbrief Inside NWO-I, maart 2022
Op de NWO-I website vind je het archief van de nieuwsbrief Inside NWO-I.