NWO-I maakt alle websites digitaal toegankelijk
Miljoenen Nederlanders hebben één of meerdere beperkingen. Denk aan mensen met verminderd zicht, doven, slechthorenden, mensen met fysieke of motorische beperkingen of dyslexie. De overheid heeft daarom in een wet opgenomen dat iedereen de websites van publieke instellingen zoals NWO-I en de NWO-instituten goed moet kunnen gebruiken. Dat heet ook wel ‘digitaal toegankelijk’ zijn. De NWO-instituten en bureau NWO-I zijn begonnen om www.nwo-i.nl en de instituutswebsites ‘digitoegankelijk’ te maken: het aanpassen van documenten, afbeeldingen, geluid, techniek en vormgeving, zodat deze zonder belemmeringen geopend, beluisterd en bekeken kunnen worden. Eigenlijk is dat voor iedereen fijn. Jij kunt daar als medewerker ook je eigen steentje aan bijdragen.
Maatschappelijk verantwoord
Naast een wettelijke verplichting past het bij NWO-I om haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te pakken als het gaat om digitale toegankelijkheid. Een goede toegankelijke website is voor álle gebruikers fijn. Als digitale content toegankelijk aangeboden wordt, dan is deze goed geordend en prettig te lezen, goed te doorzoeken door zoekmachines en wordt deze op een prettige manier weergegeven op mobiele telefoons of tablets. De ‘tools’ die we toevoegen voor mensen met een specifieke beperking komen vaak net zo goed van pas voor andere bezoekers. Zo kun je een webpagina laten voorlezen terwijl je tegelijkertijd je bureaula uitmest of dankzij de straks verplichte ondertiteling een video bekijken in een rumoerige omgeving, terwijl je net je koptelefoon niet bij je had.
‘Video’s zijn straks altijd ondertiteld wat in een volle trein voor iedereen fijn is’
Hoe gaat NWO-I dit aanpakken?
Instituten en bureau laten hun websites een ‘audit’ ondergaan waarin onderzocht wordt op welke punten de websites voldoen of juist niet ten aanzien van digitale toegankelijkheid. Op basis van deze audit plaatst elke website een zogenoemde ‘toegankelijkheidsverklaring’ waarin de eigenaar verklaart op welk niveau de website presteert. Daarna gaan de instituten en bureau NWO-I ieder stap voor stap aan de slag met het doorvoeren van de verbeterpunten om de websites daadwerkelijk digitaal toegankelijk te maken. Een aantal instituten krijgt een nieuwe website en zij volgen iets later met de audit.
Wat kun je zelf nu al doen?
Bij instituten en bureau wordt met name door de afdelingen Communicatie gewerkt aan de websites. Maar alle andere medewerkers kunnen ook zelf al aan de slag met verbeterpunten rondom digitale toegankelijkheid. We geven je tips en voorbeelden:
Gebruik een ‘vers’ document
Als je een officebestand maakt, begin dan altijd met een nieuw document. In de officetoepassingen zijn de laatste jaren veel aanpassingen gedaan die documenten beter toegankelijk maken. Als je een bestaand bestand hergebruikt of kopieert, is de kans groot dat je zo’n aanpassing misloopt. Dat is zonde!
Gebruik het brievenboek
Bij instituten en bureau is een ‘brievenboek’ in gebruik. Daarin zitten sjablonen voor verschillende documenten. Die zijn er vooral op ingericht om je documenten te laten voldoen aan de huisstijl, maar hebben als bijvangst dat een document er toegankelijker van wordt. Als je de vooraf gedefinieerde kopjes, opsommingen, tabellen e.d. gebruikt, dan krijgen ze meteen de metadata mee die de voorleessoftware van slechtzienden nodig heeft. Ga niet zelf zitten knutselen. Je kunt in een stukje tekst lettertype, -grootte en -kleur handmatig zo aanpassen dat het precies lijkt op een kop uit het sjabloon. Maar voor de voorleessoftware is het dan nog steeds een stukje ‘gewone’ tekst.
Kopieer zonder opmaak
Als je stukken tekst kopieert uit andere documenten zorg dan altijd dat je dat als ‘platte tekst’ doet. Kopieer het bijvoorbeeld eerst naar het kladblok (Notepad) en daar vandaan naar je doelbestand. Doe je dat niet, dan kopieer je allerlei zichtbare en onzichtbare opmaakelementen mee. Die kunnen de instellingen van je doelbestand flink door elkaar schoppen met verminderde toegankelijkheid tot gevolg.
Breng goede structuur aan in je tekst
Breek je tekst op in paragrafen en voorzie die waar nodig van een bondige kop. Structureer je koppen bovendien. Dat kan gemakkelijk via het stijlenboek dat je bovenin je Word scherm vindt. Gebruik altijd ‘Kop 1’ voor het hoogste niveau in je koppenhiërarchie, voor een niveau lager altijd ‘Kop 2’, voor een niveau daaronder ‘Kop 3’ enzovoorts. Gebruik voor een opsomming een genummerd of ongenummerd lijstje en niet een lopende tekst met punt a), punt b), punt c), of streepjes.
Gebruik begrijpelijke taal
Volgens de toegankelijkheidsrichtlijnen moeten we onze teksten zo schrijven dat ook laaggeletterde bezoekers (volwassenen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen, en ook vaak beperkte digitale vaardigheden hebben) deze begrijpen. Maar ook mensen met een gemiddeld of bovengemiddeld leesniveau zitten niet te wachten op nodeloos ingewikkelde informatie of een tekst die doorspekt is met vaktaal. Vermijd ook lange zinnen en alinea’s. Jargon en afkortingen zijn soms onvermijdelijk; leg deze eenmalig uit als je ze gebruikt in je tekst.
Let op met tweetaligheid
Schrijf Nederlandse en Engelse teksten niet door elkaar in één document. Voorleessoftware kan daar niet goed mee overweg. Als de software een Nederlandse tekst voorleest en opeens op een Engelse alinea stuit, zal hij die fonetisch-Nederlands voorlezen en andersom. Laat tekstblokken in de ‘andere’ taal dus vertalen.
Meer informatie
Kijk voor meer informatie over de wetgeving en meer uitleg eens op www.digitoegankelijk.nl.
Nieuwsbrief Inside NWO-I, mei 2022
Op de NWO-I website vind je het archief van de nieuwsbrief Inside NWO-I.
Dit interview maakt onderdeel uit van de interviewreeks ‘NWO viert…’.