NWO viert... de Internationale Dag van het Onderwijs

Bart, waar komt jouw affiniteit met onderwijs(onderzoek) vandaan?

“Ik heb zelf een lange periode in het basisonderwijs voor de klas gestaan. Daar ben ik vanuit een andere opleidingsrichting middels een stage per toeval terecht gekomen. Ik ben vooral werkzaam geweest op scholen met een grote populatie kwetsbare leerlingen in wijken waar de kansen niet altijd gelijk verdeeld zijn. Omdat ik in een dergelijke wijk ben opgegroeid was dit voor mij niet per se iets nieuws. Helaas ken ik uit mijn directe omgeving verhalen over de uitwerking van kansenongelijkheid. Ik prijs mij dan ook gelukkig dat het kwartje bij mij, mede dankzij mijn ouders, vaak wel de goede kant op is gevallen.

Na enkele jaren voor de klas en verschillende rollen binnen de school te hebben vervuld stelde ik steeds vaker de vraag waarom wij de dingen in de school doen zoals wij die nu doen en of dit de meest passende manier is voor onze leerlingen is. In mijn optiek was schoolbeleid onvoldoende onderbouwd en vaak gestoeld op persoonlijke visies en dat stoorde mij. Vanuit die vraag ben ik mij in de loop der jaren meer op onderwijsbeleid en onderwijsonderzoek gaan richten. Zo heb ik bijvoorbeeld onderzoeken uitgevoerd voor het onderwijsbestuur waar ik toentertijd werkzaam was en een bijdrage geleverd aan projecten van de Inspectie van het Onderwijs met als thema samenwerkingsverbanden passend onderwijs."

'Helaas heb ik in het onderwijs van dichtbij gezien hoe bepalend het gezin maar ook de wijk waarin een kind opgroeit in negatieve zin kan zijn.'

NRO klinkt dan inderdaad als een logische vervolgstap. Hoe ben je hier terechtgekomen en waar houd je je mee bezig binnen NRO?

“Ik moet zeggen, als je actief bent in de onderwijswereld en dan met name op het snijvlak van onderzoek en onderwijs, dan verschijn je al snel bij NRO op de radar. Dat heeft er onder andere toe geleid dat ik in de NRO-klankbordgroep van Leraren terecht ben gekomen. En andersom ook hoor, NRO kwam ook bij mijn werkzaamheden regelmatig voorbij. Zo is er vanuit mijn toenmalige schoolbestuur weleens een aanvraag ingediend bij de Kennisrotonde en kregen wij de rapporten van het Nationaal Cohort Onderzoek (NCO) toegestuurd. Toen ik vervolgens een paar jaar terug een vacature binnen het NRO voorbij zag komen heb ik gesolliciteerd en nu zit ik hier.
NRO kun je opdelen in verschillende teams, ik val onder het team ‘praktijkgericht onderwijsonderzoek’. In het algemeen zorgen we ervoor dat onderzoeksvoorstellen goed aansluiten op de onderwijspraktijk. Ook proberen wij onderwijsprofessionals en onderzoekers met elkaar te verbinden en co-creatie te stimuleren. Zo ben ik betrokken bij het R&D-programma Onderwijskansen. Dit programma is erop gericht om de kennis over het effectief bestrijden van onderwijsachterstanden te vergroten.
Een ander project is de Kennistafel Effectief Leesonderwijs, waar onderzoekers en praktijkprofessionals de gelegenheid krijgen om elkaar in gesprek te gaan over de meest prangende kennisvragen op dat gebied."

Je gaf eerder aan dat je een langere tijd in het praktijkveld hebt gewerkt als leerkracht en je sprak ook over de kansenongelijkheid en onderwijsachterstanden. Hoe kijk jij hier tegenaan?

“Helaas heb ik in het onderwijs van dichtbij gezien hoe bepalend het gezin maar ook de wijk waarin een kind opgroeit in negatieve zin kan zijn. Dan hebben wij het niet alleen over cognitieve leerprestaties maar ook over het aanbieden van zorg en ondersteuning. Het opleidingsniveau van ouders en taalbelemmeringen spelen hier een belangrijke rol.

Oorzaken van ongelijke kansen liggen niet alleen in gezinnen maar ook in het onderwijs.  Zo zien wij onder andere dat het lerarentekort extra nijpend is op scholen waar veel sprake is onderwijsachterstanden en dat verwachtingen die leerkrachten van kinderen hebben de advisering richting het voortgezet onderwijs kunnen beïnvloeden. Kansengelijkheid gaat wat mij betreft over het benutten van potentie. Zouden leerlingen bij gunstigere omstandigheden het wellicht beter doen dan in de huidige situatie?  Het is de taak van de school om te proberen bij kinderen van laagopgeleide ouders te compenseren voor hetgeen dat de leerlingen van huis uit niet of onvoldoende meekrijgen en dat is geen gemakkelijke opgave.

Binnen NRO hebben wij de programmacommissie Onderwijsachterstanden en Gelijke kansen die zich over dit thema buigt. Niet alleen is deze programmacommissie verantwoordelijk voor het uitzetten van onderzoek, ook worden er verschillende kennisproducten ontwikkeld die scholen kunnen helpen om hiermee aan de slag te gaan."

'Inclusief onderwijs gaat voor mij over een passend plek voor iedereen kind en het aanvaarden van verschillen tussen kinderen.'

Wat wekken de woorden “Inclusief en gelijkwaardig onderwijs” bij jou op?

“Inclusief onderwijs gaat voor mij over een passend plek voor ieder kind en het aanvaarden van verschillen tussen kinderen. Een passende plek kan wat mij betreft zowel in het regulier als het speciaal onderwijs zijn zolang dit het beste aansluit bij de behoefte van het kind.

Vooral in een gekke tijd als deze, wil ik benadrukken hoeveel respect ik heb voor zowel onderzoekers, praktijkprofessionals als leerlingen. In de huidige context kan het bijvoorbeeld lastig zijn om goed onderzoek uit te voeren, met daadwerkelijke resultaten in de praktijk. De veerkracht die het onderwijs en de wetenschap hebben getoond vind ik dan ook bewonderenswaardig."

Meer lezen over kansenongelijkheid in het onderwijs?

Daarover vertelt hoogleraar (en Stevin-laureaat 2021) Judi Mesman in een artikel in het net verschenen NWO-blad Resultaat 2021. Lees het hier: Op gelijke voet: bevorderen van gelijke kansen.

Tekst: Seray Ünsal 

###

Diversiteit & Inclusie bij NWO en NWO-I

Deze nieuwe rubriek verschijnt zowel op het NWO-intranet Joost als in de nieuwsbrief Inside NWO-I. Het is een initiatief vanuit het NWO-D en NWO-I-brede Diversiteitsteam. Wij werken aan het werken in een inclusieve organisatie mét inclusieve procedures. We geloven erin dat we onze strategische ambities als NWO kunnen verwezenlijken als we ook streven naar het zijn van een diverse organisatie met een inclusieve cultuur. Diversiteit brengt ons creativiteit, innovatie en vernieuwing en daarnaast zijn we ervan overtuigd dat we meer maatschappelijke impact hebben als NWO wanneer we als NWO een afspiegeling zijn van de maatschappij. Dat vraagt van NWO dat we een werkgever zijn waar iedereen welkom is, zichzelf kan zijn en het beste uit zichzelf kan halen. Deze D&I-kalender draagt daar aan bij. Je leest meer over diversiteit en inclusie op de NWO-website. En in de januari-editie van Inside NWO-I plaatsten we het artikel 'Werken aan een organisatie waar iedereen zichzelf kan zijn' over diversiteit binnen NWO en NWO-I.

Rubriek 'NWO viert …' op basis van een jaarkalender

De rubriek ‘NWO viert …' baseren wij op een jaarkalender die we zelf hebben samengesteld. Je vindt onze kalender op deze pagina. Dat een jaar(kalender) op 1 januari moet beginnen is geen vaststaand feit. Verschillende Romeinse keizers en Pausen veranderden de data: het jaar moet beginnen op 1 maart, of 25 maart of toch 1 januari? Het zette ons aan het denken: welke data vinden wij nog meer vanzelfsprekend en hoe is dat voor anderen? Tijd voor een kalender waar álle bijzondere dagen opstaan: dagen die wij als NWO'ers samen kunnen vieren. We hopen elkaar hiermee beter te leren kennen, meer kennis te krijgen over andere feestdagen die we zelf vieren en door het gesprek te openen over welke (feest)dagen bijzonder voor ons zijn, en waarom.

Wil je de andere uitgelichte (feest)dagen van 'NWO viert…' nalezen en/of kijken op de 'NWO viert...' kalender? Dat kan op de NWO-I website.

Wil je meedoen met deze rubriek?

Mist jouw (feest)dag op de kalender? En misschien wil jij iets vertellen in de rubriek 'NWO viert …' over een van de bijzondere dagen op deze kalender? Stuur dan een e-mail naar Nicole Verhoeven via n.verhoeven@nwo-i.nl. Dan voegen wij jouw dag toe aan de kalender en nemen we contact met je op voor een mogelijk interview voor deze rubriek.