Derde druk voor populair boek van UvA-Nikhef-onderzoeker
NWO-I verloot drie exemplaren van 'De melodie van de natuur'
In maart verscheen het boek van UvA-Nikhef-onderzoeker en deeltjesfysicus Ivo van Vulpen: De melodie van de natuur. In zijn boek schrijft hij over de zoektocht naar de bouwstenen van het heelal. Voor alfa’s die niet als kinderen behandeld willen worden, benadrukt de uitgever.
Nieuwsgierig geworden naar het boek van Ivo van Vulpen? NWO-I verloot drie exemplaren van het boek. Stuur voor 15 juni een mailtje naar info@nwo-i.nl om kans te maken.
Het boek van Van Vulpen werd enthousiast ontvangen en is alweer toe aan een derde druk. Uitgever Atlas Contact vroeg hem dit boek te schrijven, na een interview in 2012 over de ontdekking van het higgsdeeltje. “Ik hield al regelmatig voordrachten, maar vond het aantrekkelijk om het complete verhaal een keer te kunnen vertellen. De opdracht was het niet te gemakkelijk te maken. Elk hoofdstuk start met een analogie, die ik tijdens lezingen vaak uitgeprobeerd heb, vervolgens vertel ik hoe het echt zit en schets ik wat de wereld eraan heeft. Ineens was het boek klaar. Nu krijg ik uit het hele land mails van mensen die me ervoor bedanken. Ik hoop ook jonge mensen aan te spreken.”
“Ik voel me heel erg Nikhef”, reageert Ivo van Vulpen op de vraag hoe het zit met zijn affiliaties en het onderzoek in de Nederlandse deeltjesfysica, dat is verdeeld over het NWO-instituut Nikhef en vakgroepen aan de VU, UvA en Radboud Universiteit. Van Vulpen is in dienst van de UvA, maar zijn werkplek bevindt zich in het gebouw van Nikhef. Kwestie van logistiek, legt hij uit. En van roots, want hij promoveerde bij Nikhef op een onderzoek bij CERN. Hij verhuisde naar Genève voor een baan als research fellow op CERN en keerde voor een postdoc terug op het Nikhef-honk. In 2007 kreeg hij met een gehonoreerde Vidi een vaste aanstelling aan de UvA, waar hij een groepje ging aanvoeren met een postdoc en twee assistenten in opleiding. “Een hectische periode”, herinnert Van Vulpen zich, “want ik kwam in een nieuwe groep collega’s, ik moest lesstof maken en had net een jong gezin.”
Outreach
Naast zijn enthousiasme in het geven en ontwikkelen van colleges over deeltjesfysica voor masterstudenten is Van Vulpen is een actief twitteraar (@IvovanVulpen) en ook bij de recente publiekslezing van Nikhef in de Beurs van Berlage (met 350 toehoorders) stond hij op het podium. Waarom is hij zo ‘outgoing’? Shinen kost statuur, is de waarneming. Van Vulpen: “Het is niet zomaar logisch dat jouw favoriete onderzoekje zoveel geld opslokt. Je moet vertellen wat je doet en daarmee iets teruggeven aan de maatschappij. Wetenschappers moeten zich realiseren dat dit een onderdeel van hun takenpakket is. Outreach mag wat mij betreft meer waardering krijgen. Binnen de Nikhef-familie verdelen we de ‘randtaken’ steeds beter: spreken op een bachelordag, een schoolbezoek, zitting nemen in een curriculumcommissie, een examencommissie, je met het nieuwe Strategisch Plan van NWO ENW bemoeien, om maar eens wat te noemen. Ik vind het belangrijk om over mijn werk te vertellen en ik krijg er ook energie van.”
Het Higgs boson
Daarnaast wil Van Vulpen weer meer tijd besteden aan onderzoek. Samen met collega’s Hella Snoek, Wouter Waalewijn en Peter Kluit gaat hij onder meer proberen de levensduur van het Higgs boson vast te stellen. “Als je de extreme korte levensduur kunt meten, kun je ook bepalen of het boson in andere deeltjes uiteen kan vallen”, legt hij uit. “Het is waanzinnig ingewikkeld. Iemand op CERN is vastgelopen. Wij gaan meer data verzamelen en er nieuwe ideeën op loslaten. Twee promovendi en een postdoc doen het eigenlijke graafwerk. CERN is een stoomtrein en je moet er fulltime aan kunnen werken.”
Luisteren naar neutrino’s
De komende zes maanden gaat hij een dag in de week meewerken aan een klein verkennend onderzoek buiten zijn reguliere onderzoek scope. Verfrissend vindt hij het. Van Vulpen: “Ernst-Jan Buis van TNO is de trekker. Hij denkt dat je neutrino’s onder water kunt meten door te luisteren, in plaats van ze met licht te detecteren. Geluid onder water draagt heel ver.” Van Vulpen vertelt dat Buis van plan is om in de toekomst in de buurt van de bollen van KM3NeT - in de Middellandse zee - een groot aantal gevoeligere microfoontjes neer te leggen dat de superkleine geluidjes van neutrino’s moet gaan waarnemen. Deze neutrino’s hebben een veel hogere energie dan de neutrino’s die KM3NeT kan meten. Het onderzoek is complementair. Van Vulpen is enthousiast: “De nieuwe natuurkunde die dat zou openen is echt heel gaaf. Nu moeten we eerst doorrekenen en uitzoeken of het kan. Een van de dingen die je bijvoorbeeld vooraf moet weten is hoeveel geluid er onder water is. Wist je dat het belangrijkste achtergrondgeluid komt van met elkaar communicerende potvissen?”