Print deze pagina

Beeldschermwerk

Het massale gebruik van beeldschermen en laptops vereist maatregelen die de veiligheid en gezondheid van de werknemer moeten beschermen. In dit hoofdstuk leer je RSI-klachten herkennen, maar - nog belangrijker - hoe je door het tijdig treffen van maatregelen deze klachten kunt voorkomen. Voorkomen is immers beter dan genezen.

 

Wat is RSI?
Hoe herken ik klachten of signalen bij mezelf?
Wat zijn de oorzaken van mijn klachten?
Hoe kan ik klachten voorkomen?
Ik wil graag meer weten over beeldschermwerken

Terug

Wat is RSI?

RSI (repetitive strain injury) is een verzamelnaam van allerlei verschillende klachten aan hand, pols, elleboog, schouder of nek als gevolg van een verkeerde houding, herhalende bewegingen, of juist het ontbreken van beweging (statische houding). Beeldschermwerkers vormen een belangrijke risicogroep van RSI. Reden te meer om hier veel aandacht aan te besteden.

Terug

Hoe herken ik klachten of signalen bij mezelf?

Grofweg zijn er drie fasen te onderscheiden. Het is echter zo dat afhankelijk van de belasting (oorzaak) en de symptomen de overgang van de ene naar de andere fase niet per se geleidelijk hoeft te geschieden. Het kan helaas soms verbazingwekkend snel gaan!

Fase 1 - Beginfase

In de beginfase heb je klachten die af en toe optreden en weer verdwijnen als je stopt met computerwerk. Meestal kun je doorwerken. De klachten kunnen zijn:

  • pijn of zwaar gevoel in de arm;
  • pijn in nek en schouders;
  • zwakte in de handen of gebrek aan controle;
  • stijfheid bij het openen en sluiten van de handen;
  • tintelingen in de onderarm.

Vraag altijd medisch advies bij je (bedrijfs)arts indien bovenstaande klachten steeds terugkeren. Je kunt zonder toestemming van de leidinggevende hierover een afspraak maken met de bedrijfsarts. Vraag bij je arbocoördinator naar de adresgegevens.

Fase 2 - Gevorderde fase

De klachten verdwijnen niet meer als je ontspant en ook ’s nachts kun je er last van hebben. Dat is echt een reden om je zorgen te maken. Je kunt nog maar beperkt doorwerken en ook bij dagelijkse bezigheden, zoals tanden poetsen, haren kammen, flessen openen of fietsen, kun je klachten hebben. Raadpleeg de bedrijfsarts!
Symptomen in de gevorderde fase:

  • zeurende en stekende pijn in de arm die niet verdraagbaar is;
  • tintelend gevoel in de vingers en armen;
  • verlies van kracht in de handen.

Fase 3 - Blijvende fase

De blijvende fase is chronisch. Je hebt ernstige klachten en serieuze beperkingen in je werk en dagelijks leven. Doordat zenuwschade optreedt, kunnen zelfs lichte activiteiten, zoals een glas water optillen, onmogelijk worden. Een klein aantal medewerkers komt uiteindelijk in deze blijvende fase. De klachten hebben een chronisch karakter.
Je kunt dan niet meer goed met je laptop of een computer werken. Dit kan vervelende gevolgen hebben voor je werk.
In deze fase heb je hulp van een revalidatiearts nodig, die je leert om te gaan met de (pijn)klachten.
Hierdoor kunnen de klachten verminderen, maar dit kan behoorlijk lang duren. Mocht je nog niet bij de bedrijfsarts geweest zijn, maak dan nu echt een afspraak.
Symptomen in de blijvende fase:

  • uitstralende pijn naar andere ledematen;
  • constant zeurende en stekende pijn;
  • tintelingen met een verlammend gevoel.

Terug

Wat zijn de oorzaken van mijn klachten?

De volgende factoren kunnen het risico op RSI verhogen:

  • verkeerde werkhouding of -techniek;
  • langdurige statische werkhouding of repeterende bewegingen (turen, bewegingsarmoede, muisklikken);
  • langdurig werken onder hoge werkdruk;
  • langdurig (licht) aanspannen van de spieren.

De doorbloeding van spieren en armen neemt hierdoor af en de afvoer van afvalstoffen wordt belemmerd, met als gevolg: pijnklachten.

Terug

Hoe kan ik klachten voorkomen?

Het verkrijgen van inzicht in de gezondheidsrisico's maakt dat je klachten vroegtijdig kunt herkennen en zodoende problemen kunt voorkomen. Ga na of jijzelf en je werkomgeving voldoen aan de adviezen.

Mijn werkhouding of -techniek

Een goede lichaamshouding verlicht je lichaamsbelasting. Controleer aan de hand van de volgende checklist of je de juist werkhouding aanneemt:

  • je rug heeft een actieve houding en de wervels staan recht op elkaar;
  • je hoofd staat recht op de rug en neigt niet naar voren;
  • de hoek van je onderbenen met de bovenbenen is groter dan of gelijk aan 90 graden; idem voor de boven- en onderarmen;
  • tijdens het typen houd je de vingers ontspannen (het toetsenbord heeft een lichte doch niet te lichte aanslag);
  • je polsen zijn ontspannen en je handen vormen geen hoek met de armen;
  • je wisselt je werkhouding af.

Inhoud en organisatie van mijn werk

Voldoende afwisseling in het werk en het beperken van piekdrukte zijn van doorslaggevend belang bij het voorkomen van lichamelijke klachten. Hieronder volgen enkele nuttige tips die je kunnen helpen bij het voorkomen van RSI-klachten:

  • zorg voor een ontspannen werkbeleving en werkhouding;
  • probeer langdurig intensief werken met het beeldscherm (ook thuis!) zoveel mogelijk te voorkomen. Meer dan vijf à zes uur per dag beeldschermwerk wordt sterk afgeraden;
  • blijf niet continu ingespannen bezig maar neem 'micropauzes' om te bewegen; een paar minuten 'micropauze' na twintig minuten intensief beeldschermwerk is echt niet overdreven;
  • probeer ter ontspanning regelmatig wat te lopen naar bijvoorbeeld de printer, de kopieermachine, het magazijn of de koffieautomaat;
  • zorg voor een 'echte' pauze na maximaal twee uur beeldschermwerk (tien à vijftien minuten per keer, optimaal is tien minuten ieder uur). Een computerprogramma zoals 'CtrlWORK' kan hierbij behulpzaam zijn.

Het toepassen van gebruiksvriendelijke software

Het spreekt voor zich dat gebruiksvriendelijke software bijdraagt aan een ontspannen werkbeleving en werkhouding. Laat je ergernissen over softwarebeperkingen niet voortduren, maar los ze op. Gebruik de instellingsmogelijkheden van de software om je werk te optimaliseren.

Mijn werkomgeving en werkplekinrichting

Niet alleen de opstelling van de apparatuur en het meubilair, maar ook de werkomgeving draagt bij aan een ontspannen werkhouding. Denk hierbij aan werkruimte, verlichting, geluidshinder en binnenklimaat.

Werkomgeving

Controleer je werkomgeving met behulp van de volgende vragen:

  • Is er voldoende licht?
  • Is er weinig lichtcontrast tussen beeldscherm en omgeving?
  • Is er sprake van geluidshinder of heb je last van het binnenklimaat?

Werkplekinrichting

Een slechte opstelling van het beeldscherm, toetsenbord en muis, stoelen die niet in de hoogte instelbaar zijn, geen steun geven of armsteunen missen, verkeerde hoogte van tafels, een koude werkomgeving zijn allemaal factoren die de kans op RSI-klachten verhogen.

Het kan nodig zijn dat er voor een goede, op jou aangepaste werkplekinrichting ook wat hulpmiddelen nodig zijn, zoals een monitorstandaard, documenthouder, polssteun, extra armondersteuning of voetensteun.

Hieronder staat een aantal zaken waarbij rekening gehouden wordt met de huidige inzichten van de ergonomie. Ga deze stap voor stap bij jezelf na:

Het beeldscherm

  • heeft goed leesbare tekens, dat wil zeggen voldoende scherp en groot, met voldoende afstand tussen de tekens en de regels;
  • is vrij van hinderlijke glans en spiegelingen;
  • heeft een stabiel beeld heeft een instelbaar contrast en helderheid;
  • is bij voorkeur in hoogte instelbaar met een bereik van 16 cm (al of niet met een beeldschermverhoger);
  • is kantelbaar op de eigen voet.

Het toetsenbord

  • staat los van het beeldscherm; bij meer dan twee uur gebruik van een laptop is een los toetsenbord aanbevolen;
  • verschuift niet op het werkblad;
  • is zo ingesteld dat de polsen niet knikken.

De muis

  • heeft een hoogte zodat de polsen niet knikken;
  • kan zowel rechtshandig als linkshandig gebruikt worden;
  • heeft knoppen waarop de vingers kunnen rusten, zonder dat de knoppen ingedrukt worden.

De documenthouder

  • wordt aangeboden aan medewerkers die veelvuldig of langere tijd gegevens van papier moeten typen in de computer;
  • is in hoogte verstelbaar;
  • kan op iedere gewenste plaats van het werkvlak geplaatst worden;
  • staat stabiel;
  • heeft minimaal de afmetingen van de meest gebruikte documenten.

De laptopstandaard

  • heeft tot doel om het scherm van de laptop op ooghoogte te plaatsen;
  • is in hoogte verstelbaar;
  • is inklapbaar, licht in gewicht en gemakkelijk mee te nemen.

Werktafel en werkvlak

  • hebben voldoende ruimte om comfortabel te kunnen werken en spullen te plaatsen;
  • hebben eventueel een documenthouder, die stabiel en instelbaar is.

De werkstoel

  • steunt op minimaal vijf punten op de vloer;
  • biedt voldoende steun aan je lichaam;
  • kan desgewenst aangepast worden aan je lichaamsmaten en werkhouding.

Terug

Ik wil graag meer weten over beeldschermwerken

Op deze website staan slechts algemene richtlijnen.

Wil je meer weten over veilig, gezond en ergonomisch verantwoord werken met beeldschermen? Je lokale arbocoördinator of de centrale arbocoördinator van NWO-I geven je graag advies.

Onderstaande link geeft toegang tot meer informatie over veilig werken met beeldschermen:
-De RSI-vereniging: www.rsi-vereniging.nl

Confidental Infomation